Gedragswetenschapper Anne Verburgh over hoe leren en ontwikkelen bijdraagt aan de jeugdhulpverlening

Met bijna 40 jaar ervaring binnen de jeugdhulpverlening, heeft gedragswetenschapper Anne Verburgh twee jaar geleden de stap gemaakt om bij D3 aan de slag te gaan. Een jonge organisatie die nog moest opstarten en vorm moest krijgen. Anne: “Ik dacht, ik heb inmiddels zoveel kilometers gemaakt, het zou zonde zijn als ik straks de deur uitstap en het dan weg is. Dus ik probeer bij D3 te laten zien waar ik voor sta en waar ik vind dat jeugdzorg voor moet staan. Ik ben graag een voorbeeld voor anderen. Pak eruit wat je eruit wilt pakken, zeg ik altijd. Ik ontwikkel mee aan de visie van D3. Mijn visie op een kind of op hulpverlening komt heel sterk overeen met de visie die we hier ontwikkelen. We kunnen elkaar daar snel in vinden.”

Leren en ontwikkelen staat hoog op de agenda van D3. Trainingen als: Geef me de 5, traumasensitief werken, de-escalerend werken en presentiebenadering worden momenteel actief in de organisatie uitgerold. Anne licht toe waarom deze trainingen passen binnen de visie van D3 en welke stappen daarin gezet worden.

De jongere achter het gedrag zien
Anne: “Bij de oprichting van D3 is destijds gekozen voor sociaal competentiegericht werken. Dat is een methodiek die focust op hoe je gedrag (aan)leert. Die manier zit dus heel erg op de gedragskant en werd voorheen veel gebruikt. Daar zitten mooie elementen in, maar het gevaar zit erin dat je niet meer achter het gedrag gaat kijken. En in ons vak binnen de jeugdzorg is het weliswaar van belang dat je gedrag ziet, maar met name dat je het kind of de jongere áchter dat gedrag ziet. Dus meer in de trant van: Wie ben jij? Wat maakt dat je dat gedrag laat zien? Wat heb je nodig? Met de training traumasensitief werken, staan we stil bij het sensitief en responsief aanwezig zijn. Dan moeten we dus ook samen met de jongere antwoord krijgen op eerdergenoemde vragen.”

“Presentiebenadering sluit daar naadloos op aan. Presentie is niet het aanwezig zijn, maar er echt zíjn. Je moet je als kind gezien, gehoord en begrepen voelen. Je moet dus dat contact opzoeken om een goed beeld te krijgen van wie die jongere diep van binnen is. Ik kan mijn vak niet uitoefenen als ik niet weet wie jij bent.”

Anne maakt de vergelijking met een auto: “Jij weet waarschijnlijk wel of je benzine of diesel in jouw auto moet gebruiken. Tank je de verkeerde, dan gaat je auto pruttelen. Datzelfde geldt bij jongeren; We hebben een opdracht gekregen van een kind of ouder/plaatser, waar de hulpverlening zich toe moet verhouden. Als ik niet goed weet wie jij bent, dan weet ik ook niet hoe ik jou moet begeleiden om die opdrachten te kunnen invullen. Dit betreft traumasensitief handelen. Presentiebenadering versterkt dat door middel van de houding die we aannemen in het contact.”

De speelse en gezonde kanten
“Ik denk dat de kinderen bij D3 zich gezien en gehoord voelen, omdat we echt met het kind in gesprek gaan en ook checken of ze herkennen hoe wij hen zien en beleven. Als een kind zich er niet in herkent, geeft dat ook weer opening voor een gesprek. ”

“Ook het gezamenlijk vieren van het 5-jarig jubileum helpt daarbij. In het dagelijks leven geven we ook samen vorm en inhoud aan de dag. Dat moet bij zo’n feest niet anders zijn. Jeugdhulpverlening benadrukt vaak wat niet goed gaat. Ik zou graag willen benadrukken wat wél goed gaat. Het kan soms aangenaam verrassen om de kinderen te zien in een feestelijke omgeving. Je ziet dan de speelse en gezonde kanten van kinderen. Dan zien we ook de dingen die goed gaan, waar de kwaliteit en kracht ligt. Een andere omgeving, een andere setting en daarbij wat ontspanning resulteert ook in een andere houding en gedrag. Dat is een ding wat zeker is.”

Geef me de 5
Bij sommige doelgroepen vraagt het positief contact leggen extra aandacht. Autistische jongeren hebben bijvoorbeeld een ander leef- en leerklimaat nodig dan de reguliere groepen, waarin trauma, hechting en antisociaal gedrag aanwezig is. Daarom heeft D3 ervoor gekozen deze doelgroep te clusteren in een aparte woongroep.

Anne: “In Borculo hebben we een groep van maximaal 8 autistische jongens van 12 jaar en ouder, en in Hoenderloo een groep van 12 jaar en jonger. We worden als begeleiders nu getraind in de methodische onderlegger ‘Geef me de 5’, die specifiek voor autistische kinderen is. Die methodiek rollen we nu uit en daar maken we onze slagen in. Niet-autisten kunnen heel flexibel in het brein een aantal instructies volgen en met veranderingen omgaan. Dit beleven autistische mensen veel gecompliceerder. Dus zij vragen echt een ander klimaat. Dat wordt met deze methodiek ondersteund. We merken nu al dat het ten goede komt van de autistische jongeren. Je merkt de effecten direct. De clustering van deze doelgroep en de voorspelbaarheid die geboden wordt; het is een stuk overzichtelijker en veiliger geworden voor deze jongeren.”

Kennis, kunde en autonomie
Dat D3 momenteel dergelijke trainingen uitrolt in de organisatie, juicht Anne van harte toe. “Kinderen hebben recht op deskundige hulp. Het is goed dat we binnen D3 het nodige doen om ons werk professioneel in te richten en ruimte bieden om te leren en ontwikkelen. In deze organisatie wordt mijns inziens heel sterk aangestuurd op kennis, kunde en autonomie. Het is een serieus vak wat we uitoefenen. Ieder vanuit een andere discipline. Er moet een theoretische onderlegger zijn van waaruit we het vak vorm en inhoud geven. Dat is iets noodzakelijks, stelt Anne.”

Sluit het verhaal van Anne aan bij jouw visie? We zijn bij D3 op zoek naar gedragswetenschappers voor Borculo & Hoenderloo.