Interview met Marc over dagstructuur in de jeugdzorg

Marc, je werkt al jaren in de jeugdzorg: Hoe zorg jij ervoor dat er dagstructuur komt in het leven van jouw jongeren?

Structuur ontstaat niet vanzelf. Het is maatwerk, afgestemd op wat haalbaar is voor die jongere. Je kijkt naar wat werkt voor hém. Als Rutger een vroege shift heeft, staan wij ook vroeg op. (redactie: Rutger  werkt in de bouw) Wat zou je met je eigen kind doen? Dat is mijn uitgangspunt.

Wat doe je als jongeren geen school of werk hebben?

Het belangrijkste is dat ze een reden hebben om uit bed te komen. Als school geen optie is, zoeken we alternatieven: V&R, (redactie: Vorming en Recreatie), Werk, taken bij een sociale werkplaats, of we maken zelf een dagprogramma dat hen motiveert. Geen structuur betekent chaos, en daar worden jongeren alleen maar onrustig van.

Maar het moet haalbaar zijn voor die jongere. En dan gewoon volhouden en doorgaan net zo lang tot het lukt. Opgeven is verliezen. Je blijft proberen, want elk stapje vooruit is er één.

Hoe pak je dat aan als een jongere echt niet wil meewerken?

Als een jongen echt niet wil, dan heb ik misschien niet goed gekeken naar wat haalbaar is voor hem. Jongens voelen haarfijn aan wie echt in ze gelooft. Als jij het zelf niet ziet zitten, hoe moeten zij het dan zien? Je kunt schelden of boos worden, maar dat helpt niet. Pak een kop thee en ga op onderzoek uit. Wat blokkeert hem? Misschien is de stap te groot, en moet je het opdelen in kleinere stukjes. Soms blijf ik gewoon tien minuten bij hem zitten, en zeg ik: ‘Over tien minuten ben ik terug.’ Ja, en dan zit ik er over tien minuten weer. Het gaat om vertrouwen opbouwen. Kleine stappen bouwen vertrouwen.

Elke 10 minuten weer terugkomen? Net zo lang ze wel uit bed gaan?

Oh ja… ik heb soms binnen 20 minuten ruzie met een jongere. En weet je, dat mag er zijn. Het is niet erg als je soms binnen 20 minuten ruzie hebt met een jongere omdat dit vaak een natuurlijke reactie is op de nabijheid en grenzen die je stelt. Jongeren in een leefgroep hebben vaak al veel meegemaakt en kunnen het moeilijk vinden om controle los te laten of zich aan te passen aan de structuur die jij biedt. Ruzie of weerstand is in zulke situaties geen falen, maar een teken dat je ergens een snaar raakt – dat je dichtbij genoeg komt om invloed uit te oefenen.

Wat zeg je dan tegen die jongere?

Ik zeg vaak tegen ze: Weet je waarom ik zo irritant voor je ben? Omdat jij belangrijk voor me bent. Jongeren voelen het meteen als je echt betrokken bent en ze niet aan hun lot overlaat. Weerstand ontstaat vaak uit angst voor verandering, omdat ze gewend zijn aan chaos of omdat ze zichzelf willen beschermen. Het confronteren van die patronen kan botsen, maar dat is geen reden om te stoppen. Wat telt, is hoe je met die weerstand omgaat.

Blijf rustig, geef niet op, en maak duidelijk dat de grenzen die je stelt voortkomen uit geloof in hen. Door vol te houden en consistent te blijven, bouw je langzaam maar zeker vertrouwen op.

Jongeren voelen het wanneer je ze respecteert, en dat respect moet wederzijds zijn. Soms geef ik een knuffel, soms ben ik streng, maar altijd ben ik eerlijk: ‘Ik hou je aan onze afspraken, omdat ik wil dat jij verder komt.’

Escalaties? Die gebeuren, natuurlijk. Jongeren kunnen alle kanten opschieten, soms zelfs domme dingen doen waar ze later spijt van krijgen. Juist dan is het belangrijk dat je blijft staan, niet voor jezelf, maar voor hen. Je voorkomt dat het verder escaleert. Je wilt niet dat ze iets doen waar ze later enorm spijt van hebben. Door te blijven, laat je zien dat je om ze geeft, ook als het moeilijk wordt.

Wat is de rol van het team in het creëren van structuur?

Als team moet je volledig op één lijn staan. Jongeren zijn er meesters in om gebruik te maken van inconsistenties. Het vraagt reflectie en evaluatie: wat doen wij? Wat werkt wel? Wat niet? Samen sterker staan is essentieel.

Hoe werk je samen met externe partijen, zoals scholen?

Wij doen er alles aan om die jongen op school te houden. Maar dan moet school ook meewerken. Ik zeg altijd: bel mij eerst voordat je hem naar huis stuurt. Laten we samen kijken wat er mogelijk is. Het is veel te makkelijk om een jongere naar huis te sturen. En waar er problemen zijn is het zeker niet altijd zo dat onze jongere daar allen de oorzaak van is. Dus je lost het samen daar samen op. Wegsturen is pas de allerlaatste optie.

Je hebt het vaak over een positieve benadering. Wat bedoel je daarmee?

Je kunt ze de benen onder hun kont vandaan schoppen, of je kunt zeggen: ‘Je hebt het fantastisch gedaan.’ Het gaat om het omdenken. Als iets niet lukt, probeer je het anders. Laat zien wat wel goed gaat. Jongeren willen zich gewaardeerd voelen. Maar blijf ook eerlijk en authentiek. Ga geen toneelstukje opvoeren, want dat prikken ze zo door.

Hoe zorg je dat jongeren deze structuur volhouden als ze niet meer in de groep zijn?

Het draait om gewoontes. Wat ze hier leren, kunnen ze meenemen. Dat betekent ook dat we ze moeten leren hoe ze zelf verantwoordelijkheid nemen. Uiteindelijk gaat het erom dat ze zelfstandig hun dagen kunnen indelen. Dat is een proces van vallen en opstaan, maar het is haalbaar als ze een basis hebben.

Wat is voor jou de essentie van werken met deze jongeren?

Ik kijk niet alleen naar gedrag, maar naar de functie ervan. Waarom doet iemand wat hij doet? Dat helpt me om beter aan te sluiten bij wat een jongere nodig heeft. Soms is dat een grens, soms een gesprek, soms gewoon blijven zitten.

Blijf eerlijk, authentiek en consistent. Het is niet altijd makkelijk, maar als je doorzet, kun je jongeren verder helpen dan ze ooit zelf hadden gedacht.

Dagstructuur: De basis voor groei bij D3

Bij D3 geloven we dat dagstructuur veel meer is dan een schema; het is een fundament voor rust, houvast en persoonlijke groei. Voor jongeren in de jeugdzorg, die vaak geen vaste ritmes kennen, is structuur essentieel om weer grip te krijgen op hun leven. Het helpt hen niet alleen nu, maar bereidt hen ook voor op een zelfstandige toekomst.

We doen er alles aan om jongeren te ondersteunen in het opbouwen van een dagritme dat werkt. Dat doen we stap voor stap, met geduld, nabijheid en maatwerk. Of het nu gaat om een vaste ochtendroutine, een activiteit in de middag of het samen aan tafel zitten – elke kleine stap is een overwinning. Ons doel is om jongeren niet alleen structuur te laten ervaren, maar ook de vaardigheden en discipline te ontwikkelen om dit zelf vast te houden, ook als ze verder gaan.

Bij D3 bouwen we niet alleen aan een betere dag, maar aan een betere toekomst. Want structuur is niet iets wat je oplegt; het is iets wat je samen creëert.

Wil je meer weten over onze visie of heb je vragen? Neem dan gerust contact met ons op.

 

“Structuur is geen automatisme; het is maatwerk, afgestemd op wat haalbaar is voor deze jongere.”